Popularni nazivi: dobri sljez, sljezovina
Opis: Sljez sa malim listovima – mali (crni) sljez – raste po ruiniranim zidinama, pored puteva, na napuštenim terenima, pored ograda. To je jednogodišnja biljka sa djelimično puzavičastim stablom. Listovi su skoro okrugli, nazubljeni, a cvjetovi roze boje su smješteni pojedinačno ili grupno u bazalnom dijelu sa unutrašnje strane lista. Plod je čahurast, pomalo nalikuje na grumen sira. Sakupljaju se listovi, cvjetovi i vazdušasta stabljika u periodu jun-septembar. Budući da se sušenjem gube ljekoviti sokovi, najbolje je sljez koristiti u što svježijem stanju, ali i sušena biljka ima svoju vrijednost.
Bijeli sljez (Althae officinalis) je zeljasta živopisna biljka, visoka 80-150 cm, razgranata i prekrivena mekanim, sitnim dlačicama. Korjen je debeo, vretenast, žućkast spolja i bijel iznutra, sa uzdužnim brazdama. Listovi su naizmjenično raspoređeni, ovalni, punog oblika ili režnjasti. Gornji imaju po tri režnja, a donji po pet režnjeva. Mekani su, mesnati, sa dugim drškama. Stablo je kao i listovi kadifno bijelo zahvaljujući malim, finim trepljama. U osnovi listova i njihovih straničnih dijelova nalaze se veliki cvjetovi sa dugačkom drškom, bijele ili svjetlo roze boje (2,5 – 3 cm u prečniku), sa laticama malo okrnjenim na vrhu. Cvijet ima duplu spoljašnju čašicu, sa 6-9 režnjeva. Cvjetovi su pravilni, sa po pet latica. Plod u vidu čahure je ulubljen. Listovi, kao i korjen imaju slab, karakterističan miris i sluzav ukus. Cvjeta od jula do septembra. Raste na vlažnim mjestima, po nekad đubrenim, na navodnjavanim poljima, na obalama rijeka, najviše u dunavskom regionu.
Sakupljanje: Beru se cvjetovi, listovi, sakuplja se i oguljeni korjen.
Cvjetovi i listovi se beru bez drške u periodu jun-avgust. Suše se u sjenci, u provjetrenim prostorijama, rasprostrti u tankom sloju. Poslije sušenja, cvjetovi se čuvaju u papirnim kesama (džakovima), ili fiokama obloženim hartijom, a listovi u džakovima od platna. Korjen se vadi kada dostigne dužinu od 10-15 cm, dakle najranije u drugoj godini života biljke. Ovo se obavlja u periodu mart-april ili oktobar-novembar. Poslije sakupljanja, korjen se oguli (do bijelog sloja), zatim iseče na male komade koji se suše na suncu ili u ugrijanim prostorijama na 40°C. Prije sušenja ih ne treba prati. Poslije sušenja, korjenje se čuva u džakovima od platna ili hartije, u suhim prostorijama.
Aktivna svojstva: U korjenu – sluzaste materije, amidin, uronske kiseline, šećeri, asparagin, pektin, betain, tanin, rezinozne supstance; u cvijetu i listu – flavonoid, tanin i sluzaste materije.
Uslovi za upotrebu: Cvjetovi treba da budu rozikasto bijele boje i da imaju čašicu. Listovi treba da imaju zelenu boju i dršku ne dužu od 2 cm. Ostatak stabljike se ne koristi. Oguljen korjen treba da bude bijele boje. U istu svrhu i sa istim svojstvima se koristi i list i cvijet kultivisanog sljeza.
Farmakološko dejstvo: Sekretolitik (pospješuje lučenje sluzi), emoliens (sredstvo za omekšavanje), ekspektorans (za iskašljavanje), anti-inflamator (protiv zapaljenja disajnih organa, bubrega, želuca i crijeva).
Terapeutske indikacije: Glositis (upala jezika), akutni laringitis (akutna upala grkljana), bronhitis (upala bronhija), traheitis (upala dušnika), infekcije bubrega, rane, čir, tonzilitis (upala krajnika). Kod otvorenih rana, kupka od sljeza i svježih listova bokvice može da bude djelotvorna. U slučaju raka grkljana, čak i kad dođe do afonije (gubitka glasa), sljez može da ima veoma efikasno ljekovito dejstvo. Mlakim čajem od sljeza se ispira grlo u toku dana, a ostatak čaja se pomješa sa ječmenim brašnom i drži se u vidu obloga u predjelu grkljana u toku noći. Dnevna količina čaja koju treba upotrebiti je 2,5 litra. Biljka se usitni i preko noći drži u hladnoj vodi (1 puna kašičica biljke na šolju od 250 ml). Ujutro se procjedi i blago ugrije, i to tako što se šolja stavi u drugi, veći sud sa toplom vodom. Tečnost čuvati u termos-boci. Piju se 4 šolje dnevno. Sa ostatkom čaja ispirati grlo (gargarizma).
U slučaju smanjenog lučenja pljuvačke (suha usta), čaj od sljeza treba često koristiti za ispiranje usta.
Način upotrebe:
– Infuzija: Jednu punu (supenu) kašiku dodati na 250 ml hladne vode; ostaviti da odstoji tokom noći, a zatim ujutru blago podgrijati (30-40°C).
– Kupka ruku i nogu: Jedna puna šaka sljeza se potopi u sud sa 5 litara hladne vode. Pošto odstoji 12 sati, sljedećeg dana se malo zagrije (30-40°C). Kupka traje 20 minuta.
– Oblog: Talog (ostatak) koji ostane od čaja se malo zagrije u vodi, pomješa se sa ječmenim brašnom i stavi na komad platna kojim se oblaže oboljelo mjesto
Primjedbe
Objavi komentar